TÜRKİYE’DE ULAŞIM

     Tanımı : İnsan ve insanların imal ettikleri eşya ve çeşitli hammaddelerin  bir yerden başka bir yere nakledilmesine ulaşım denilmektedir. 19.yy kadar ulaşımda kara ve ve deniz yolu hakimdi. Özellikle 20.yy başlarından itibaren ulaşımda baş döndürücü gelişmeler yaşanmıştır. Öncelikli olarak kömürün ve ve motorinin kullanılmasıyla birlikte demir yolları ve zamanla hava yolları önem kazanmaya başlamıştır. Günümüzde ulaşımdaki gelişmeler oldukça hızlı bir şekilde olmaktadır. İnsanlar artık çok uzun mesafelere çok kısa bir zaman diliminde almaktadır.

TÜRKİYE’DE ULAŞIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER :

     Türkiye’de ulaşım büyük bir oranda doğal koşulların etkisiyle belirlenmektedir. ( sanayi bakımında ilerlemiş ülkelerde doğal koşulların ulaşım ve yerleşme üzerindeki etkisi az iken sanayileşmemiş ülkelerde bu durum belirgin bir şekilde ortaya çıkmaktadır. )

                

a)      Yerşekilleri : Dağların batı-doğu doğrultusunda uzanması kara ve demiryolu ulaşımının kuzey güney doğrultusunda olmasına izin vermemektedir. Karadeniz ve Akdeniz Bölgesinde dağların uzanış doğrultusuna bağlı olarak kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım güçlükle yapılmaktadır. Ege bölgesinde ise dağlar kıyıya dik uzandıkları için kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım bakımından bir zorluk yaşanmaktadır.

          

b)      Yüksekliğin fazla olması : Türkiye’de ortalama yüksekliğin 1132 metre olması, batıdan doğuya doğru gidildikçe yükselti ortalamasında artışlar yaşanması ulaşım üzerinde olumsuz bir şekilde etkili olmaktadır. Yükseltiye bağlı olarak kar yağışlarının artması kış aylarında yolların  kapanmasına neden olmaktadır. Önemli bir özellik de yükselti arttıkça kara ve demiryollarında yol yapım maliyet artmaktadır.

c)      Denizler ve boğazlar : Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması ihracat ve ithalat yapılan limanlar ve liman ile bağlantılı yol yapımını etkilemektedir.

           

d)      İklim koşulları : Çeşitli iklim olayları ulaşım üzerinde etkilidir. Örneğin yoğun kar yağışının görülmesi yoların kapanmasına neden olmaktadır. Rüzgar şiddetinin yüksek olduğu günlerde deniz ulaşımında aksamalar yaşanmaktadır. Sis ise tüm ulaşım sistemlerine olumsuz bir şekilde etkilemektedir.

TÜRKİYE’DE ULAŞIM ÇEŞİTLERİ :

1. Karayolu ulaşımı :

                 

resim kaynak:  www.frmania.net/otoban-gormeyenler-buyrun-t19...   Eski  bir yerleşim sahası olması nedeniyle tarihteki önemli kara ulaşım yolları  Türkiye üzerinden geçmiştir. Kral yolu İpek yolu gibi önemli ticaret yolları ülkemizde yer almaktadır. Ülkemizde kara yollarının doğrultusu yer şekillerinden oldukça fazla olarak etkilenmektedir. Genellikle ülkemizde yer alan kara yolları batı-doğu doğrultusunda uzanmaktadır. Yolcu ve yük taşımacılığının çok büyük bir  bölümü kara yoluyla yapılmaktadır. Karayolu ile en ücra noktalara kadar gidebilmenin mümkün olması karayolu ulaşımının gelişmesi üzerinde etkili olmuştur.

 

2. Demiryolu ulaşımı :

                      

Resim kaynak: www.stahlwerk-thueringen.de/.../logistik.jpg
   

 

 

                TÜRKİYE DEMİR YOLLARI HARİTASI İÇİN TIKLAYINIZ

 

Ülkemizde demiryolu ağının genel özelliklerine bakıldığı zaman şu özellikler göze çarpmaktadır : demiryollarında kullanılan teknoloji geri durumdadır , trenler oldukça yavaş çalışmaktadır , tren raylarının uzanış doğrultusu dağların genel uzanış doğrultularına paralellik göstermektedir.  Son yıllarda hızlı tren yapımına ağırlık verilmiştir. Ülkemizde demiryolları üzerinde hem yük hem de yolcu taşımacılı yapılmaktadır.Yük taşımacılığında daha çok ağır iş makinelerinin ve hacimce ağır yüklerin taşınmasında kullanılmaktadır.

3. Deniz yolu ulaşımı :

                           

        Resim kaynak: www.zonguldak.gov.tr/resim3-a3.jpg

 Deniz yolu  ile yolcu ve yük taşımacılığı kara demir ve hava yoluna göre daha ucuzdur.Çok sayıda yolcu ve binlerce ton ağılığındaki yük çok uzak mesafelere birlikte taşınabilmektedir.ayrıca deniz taşımacılığında yol yapım ve bakım masrafları yoktur. Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması deniz taşımacılığı için bir avantajdır.  Deniz filomuz henüz istenen seviyeye gelmemiştir. Deniz yolu taşımacılığının daha z tercih edilmesinin nedeni yavaş olmasıdır. Limanlarımız içerisinde en fazla İstanbul ve İzmir limanı gelişmiştir. Bir limanın gelişebilmesi için iç bölgelerle bağlantısının iyi olması ( Hinterlandının ) gerekir. Bu limanlar dışında İskenderun, Ereğli ve Bandırma limanları da gelişmiştir. . Bodrum , Marmaris ve Antalya limanları ise turizm amaçlı kullanılan limanlardır.

4. Hava yolu ulaşımı : Dünyanın bir çok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de hava yolu her geçen gün daha gelişmektedir.  Günümüzde ülkemizin bir çok ilinde hava limanları  bulunmaktadır. THY yanında özel kuruluşlarında çalışmaya başlaması hava yolu ile taşınan  yolcu sayısının artmasına neden olmuştur. Hava yolu ile ulaşımın diğer ulaşım sistemlerine göre avantajı güvenli olması ve zaman açısından ekonomik olmasıdır.

                 

Resim kaynak: http://www.galpi.com.tr/tr/images/ic_img_havayolu.jpg

Ülkemizdeki ilk demiryolu hattı 1856’da İngilizlerin açmış oldukları İzmir – Aydın arasında hattır. İl şehir banliyösü da İzmir –Buca arasında inşa edilmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında demiryolu yapımına ağırlık verilmiştir. Ancak 1950 yılından sonra ise demiryolu yapımı nerede ise hiç yapılmamış ve kara yoluna ağırlık verilmiştir.