DÜNYA KÜLTÜRÜNDE TÜRK İZLERİ

Kültür

Bir milleti millet yapan,onu diğer milletlerden ayıran özelliklerin bütünüdür.

Her milletin kendine has milli değerleridir.

Kültürel Coğrafya

Kültürel coğrafya, dünya kültürlerinin coğrafi yaklaşımlarla incelenmesini ifade eder.

Ülkelerin ve bölgelerin, alışkanlık ve geleneklerinin, yeme içme, giyim kuşam, müzik, mimari, din ve dil gibi özelliklerinin incelenmesini içine alır.

Yeryüzüyle ilişkisi bağlamında, toplumsal yaşamın her yönü kültürel coğrafyanın ilgi alanı içine girebilir, hatta insanla ilgili olarak beşeri coğrafyanın tüm konuları, bir bakıma kültürel coğrafya konusu olarak da kabul edilebilir.

Kültür ocağı

Kültürün doğduğu yer o kültürün kültür ocağı olarak ifade edilir.

Bir kültürü oluşturan unsurlar bu ocaktan çıkar ve yayılır.

KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ

Öğrenilebilir olması,

Toplumsal olması,

Aktarılabilir olması,

Değişebilir olması,

Sürekli olması,

Bütünleştirici olması,

İhtiyaçları giderici olması

Belli kurallarının olması

TÜRKLERİN BİN YILLIK YOLCULUĞU ETKİNLİK ÇALIŞMASI(141)   1-TÜRKLERİN BİN YILLIK YOLCULUĞU 600-1600 SERGİSİ İLE İLGİLİ BİLGİ İÇİN TIKLAYINIZ   Türklerin Bin Yıllık Yolculuğu 600-1600 Sergisi Türkler Bin Yıllık Yolculuk 600-1600 Sergisi İngiltere'de İngiltere'deli Kraliyet Sanat Akademisi'nde açılacak 'Türkler: Bin Yıllık Yolculuk 600-1600' adlı serginin yoğun ilgi görmesi bekleniyor. İslam kültürü konusunda bilgi verecek ilk büyük organizasyon olma niteliğini taşıyan sergi, 22 ocakta açılacak. Akademi, Türklerle ilgili ilk kapsamlı sergisinde, aralarında New York'taki Metropolitan Müzesi, St. Petersburg'daki State Hermitage Müzesi, Paris'teki Louvre Müzesi ve özel koleksiyoncuların bulunduğu 11 ayrı ülkeden 37 ayrı kişi ve kurumdaki eserleri sanatseverlerin beğenisine sunacak. Sergilenecek en önemli parçaların, Topkapı Sarayı Müzesi ve Türkiye'deki diğer kurumlardan getirilmesi bekleniyor. Türkiye'den götürülecek eserler: Mimar Sinan tarafından III. Murat'ın harem kapısı olarak tasarlanmış, 2.5 metre uzunluğundaki mozaikli ahşap kapı, 3'üncü yüzyıl Selçuklu döneminden kalma ve günümüze kadar korunmuş altı metrelik halı, El yazması eserler, Topkapı Sarayı Müzesi'nden çok değerli porselenler, Kıymetli taşlarla süslü silahlar, Miğferler, Fatih Sultan Mehmet'in günlüğü, II. Selim'in kaftanı. Sergi, Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü Filiz Çağman, Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Nazan Ölçer, Harvard Üniversitesi İslam Sanatları Profesörü David Roxburgh gibi çok sayıda bilim adamının ortak çalışması sonucu hazırlandı. Bu Türkler de çok oluyor Sergiyi gezen basın mensupları aynı ortak soruyu yönelttiler; Bu sergideki Türkler bizim bildiğimiz Türkler mi?` Londra`da Kraliyet Müzesi`nde cumartesi günü açılacak Türkler; Bin Yılın Yolculuğu sergisi dünya basınını adeta büyüledi. Türkler sergisine 81 bin ziyaretçi İngiltere`nin başkenti Londra`daki Royal Academy of Arts tarafından açılan ve Türklerin (600-1600) yılları arasındaki bin yıllık yolculuğunu anlatan `Turks` sergisini bugüne kadar toplam 81 bin kişi gezdi. Sergi kapsamında, Türk mimarisi, karakalem, yağlıboya çalışmalar, metal takı, kaftan ve halı örneklerine yer veriliyor.   Sergiden seçmeler                                                                                                          http://www.yapi.com.tr/

 2-Genel olarak burda bahsedilen ülkelerin birbirleriyle sınır bağlantısı yoktur.

 3-Bu sergideki Türk kültürüne ait pek çok eserin farklı ülkelerde bulunmasının nedeni Türk kültürünün çok geniş bir coğrafyaya yayılmış olmasıdır.

TÜRK KÜLTÜRÜ

Türk kültürünün ocağı yani ilk ortaya çıktığı bölge Orta Asya'dır.

Bu bölge; kuzeyde Sibirya, güneyde Himalayalar, doğuda Kingan Dağları ve batıda Hazar Denizi ile çevrelenen geniş bir bölgedir.

Türkler, çeşitli bölgelere göç etmişlerdir.

Bu göçler sonucunda Türk boylarının önemli bir bölümü Anadolu'ya gelmiş ve yeni kültürlere komşu olmuşlardır.

Bu kültürler; İslâm kültürü, Yunan kültürü ve İran - Pers kültürüdür.

Türkler, tarih boyunca asla esaret altında yaşamayı kabul etmemiş ve 16 bağımsız devlet kurmuş bir millettir.

Türklerin İslâmiyet ile şekillenen karakterinin en dikkat çeken özelliği, haksızlığa ve zulme karşı olan tepkisidir.

Türk halkı, tarih boyunca birçok imparatorluklar ve süper devletler kurmuş, üç kıtaya nizam vermiştir.

Tarih sahnesinde Müslüman Türkler hemen her dönemde, yönetici vasıflarıyla boy göstermişler, adaletli ve merhametli yönetimleriyle örnek teşkil etmişlerdir.

Farklı kültürlere ve inançlara sahip, farklı dilleri konuşan birçok milleti aynı bayrak altında ve büyük bir hoşgörü çerçevesinde sevgi ve saygı hudutları içinde yaşatabilmişlerdir.

Orta Asya'daki göçebe hayat tarzından kalma Türk kültür simgelerini günümüzde de görmek mümkündür.

Çadır, at, halı ve kilim dokumacılığı o dönemlerden günümüze ait simgelerdir.

Ancak daha sonraları Orta Asya'dan çeşitli bölgelere göç eden Türkler yerleşik hayata geçerek şehirler ve devletler kurmuş ve yerleştikleri bölgelerde pek çok sanat eserleri yapmışlardır.

Köprüler, çeşmeler, kervansaraylar, hanlar, hamamlar, camilere yüzyıllar öncesinde yapılmış eserlere günümüzde de rastlanabilmektedir

TÜRK KÜLTÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ

Türk kültürü çok eski ve köklü bir kültürdür.

Türk kültürü hem göçebe hem de yerleşik özellikler taşır.

Türk kültürü karasal özelliklerin etkisinde kalmıştır.

Türk kültürü, yayılış alanının coğrafi konumu nedeniyle birçok kültürden etkilenmiş ve bu kültürleri etkilemiştir.

ETKİNLİK ÇALIŞMASI (142)

Türk Kültürünün Yaşandığı Bağımsız Türk Devletleri  ve haritası:

Türkiye Cumhuriyeti

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

Azerbaycan

Türkmenistan

Özbekistan

Kazakistan

Kırgızistan

Tacikistan

 

             

                          http://www.okulsepeti.com/images/bagimsizturkdevletlericopy.jpg

2-Türklerin yaşadığı bölgelerde iklim şartları ve yer şekillerinin Türk Kültürü üzerindeki Etkileri:

İKLİM

Türk kültürünün ocağı Orta Asya’nın iklim şartları,  Türk Kültürüne şekil veren en önemli etkendir. Orta Asya’nın yarı kurak iklim şartları ve iklime bağlı bozkır bitki örtüsü, Türklerde ana geçim kaynağının küçükbaş hayvancılık olmasını zorunlu kılmıştır. Göçebe ve yarı göçebe yaşam tarzına bağlı olarak Türk Kültürü doğmuş ve bütün Dünya’ya yayılmıştır.

İklimin etkilerine ait birkaç örnek;

•         Sıcak yerlerde ince giyisiler, soğuk yerlerde kalın giyisiler kullanılır.

•         Yetişen ürünleri ve yemekleri belirler.

•         Sıcak bölgelerdeki erkeklerin başını örtü ile örtmesi

•         Türklerde düğünlerin iklim nedeniyle sonbaharda yapılması

•         Orta Asya kültüründe zeytinyağı ve pirinç olmaması

SU ÖZELLİKLERİ

Bölgede mevcut olan su şartları bu bir akarsu göl olabilir o bölgede yaşayan insanların geçim kaynakları yaşam tarzları üzerinde etkili olabilir tarımsal faaliyetleri destekleyebilir su kaynakları deniz olarak düşünülürse bölge halkının kültüründe deniz ürünleri ön plana çıkabilir yine denize kıyısı olan ülke insanlarının kişilik özelliklerinde farklı özellikler ön plana çıkabilir.

TOPRAK VE ARAZİ YAPISI

•         Yerleşmenin toplu veya dağınık olmasını arazi belirler

     •         Bölgedeki toprak , taş ve madenler el sanatı ve takıları etkiler(çini,gümüş,oltu)

•         Düzlüklerde hayvancılığın gelişmesine bağlı olarak dokuma ve kilim üretiminin yaygın olması

•         Dağların uzanışı nedeniyle İç Anadolu ile kıyılardaki kültürlerin birbirlerinden etkilenmemeleri

 

 

 

3-Türklerin Yaşadıkları bölge bir ada olsaydı Kültürel Özellikleri nasıl olurdu?

-Türk Kültürü şimdiki kadar Dünyanın geniş bir alanına yayılamazdı.Etkileşim alanı daha dar olurdu.

-Türk Kültür zenginliği şimdiki kadar geniş içerikli olmazdı.

-Türk kültürünü oluşturan örf adetler,ekonomik faaliyetler,yaşam tarzları ve diğer özelliklerinde değişiklikler ve daralma görülürdü.

-Türk kültürünü oluşturan yaşam tarzları ve ekonomik özelliklerinde deniz özellikleri ön plana çıkardı.

 

ETKİNLİK (143)

Fotoğrafların Türk Kültüründe çağrıştırdıkları:

Aile bağlarının güçlü olması geniş yapılı aile birlikteliği ve yerleşik hayata geçişe uygunluk ,mimariye verilen önem.

Başka kültürler ile etkileşim,dostluk sohbet ,samimiyet,

Hayvancılık faaliyetleri ve ekonomik hayata  etkisi

Göçebe kültüre yatkın bir yaşam tarzı hayatlarını devam ettirmek için el sanatlarına yöneliş. Çalışkanlık

Türklerin yaşam kültürü, yaşama sevinci ve hayattan tad alma zevkiydi.

Orta Asya bozkır kültürünün en temel simgesidir at.

en iyi şekilde temsil etmesinin sebepleri:

Yaşam alanı ve geçim kaynakları ile yaşam biçimleri hakkında en net bilgiler içerdiği için

 

                                                 ETKİNLİK (146)

Tac Mahal: HİNDİSTAN

Şidar Medresesi:ÖZBEKİSTAN

Mostar Köprüsü: BOSNA-HERSEK

Kavalalı Mehmet Ali Camisi: MISIR

Selimiye Camisi: TÜRKİYE

Aşağıdaki fotoğraflardaki eserlerin bulunduğu ülkelerin birbirleri ile kara sınırları yoktur.

                                    

                                            ŞİRDAR MEDRESESİ      

                   http://wowturkey.com/tr83/k_kadirbaba_semerkant1_rejistan_meydani.jpg

            

                                                 TAÇ MAHAL

                       http://img.blogcu.com/uploads/merakediyorum_TacMahal.jpg

                   

                                             MOSTAR KÖPRÜSÜ 

              http://www.dubrovnik-area.com/excursions/images/excursions/large/mostar.jpg

 

                                     

                             KAVALALI MEHMET ALİ PAŞA CAMİİ 

                                            http://upload.wikimedia.org/

                                     

                                            SELİMİYE CAMİİ

                                          http://upload.wikimedia.org/

      Yine bölge ekonomisi için arazinin engebeli olduğu yerler ile düzlük alanlar arasında farklılıklar görülebilir.

             

              Kaynak:      http://www.turkiye.net/mbinay/images/camap.gif    

 

ETKİNLİK (147)

Türk Kültürünü Etkileyen Faktörler

 

Komşu medeniyetler

Bulunduğu coğrafi konum

Yoğun olarak yapılan ekonomik faaliyetler (Tarım ve Hayvancılık)

Türklerin kendilerine has karakter özellikleri

İklim ve Bitki Örtüsü

Yeryüzü şekilleri

Bağımsız yaşama düşüncesi